Phan tích bai` Kieu o lau Ngung bich nah`

Tiêu đề: Phan tích bai` Kieu o lau Ngung bich nah` Mon Dec 22, 2008 7:49 pm

Vaên chöông laø moät trong nhöõng moùn quaø voâ giaù maø Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ ban cho con ngöôøi, laø caùi noâi ñöa con ngöôøi ñeán vôùi nhöõng doøng nöôùc caûm xuùc thuaàn khieát vaø töôi ñeïp nhaát. Kho taøng vaên chöông Vieät Nam ñaõ vaø ñang goùp phaàn laøm cho chieác noâi aáy caøng chaûy ñöôïc maïnh hôn. Nhaéc tôùi ñieàu naøy ta khoâng theå naøo khoâng nhaéc tôùi ñaïi thi haøo Nguyeãn Du- nhaø vaên, nhaø thô taøi gioûi cuøng taùc phaåm Truyeän Kieàu vó ñaïi. Thaät vaäy, coù ngöôøi ñaõ töøng noùi :“Truyeän Kieàu coøn thì nöôùc Vieät coøn.”, caâu noi’ aáy tuy coù phaàn chöa hôïp lí nhöng quaû thöïc laø khoâng sai chuùt naøo. Khi ñoïc Truyeän Kieàu ngöôøi ta luoân nhôù ñaán moät caùi gì phaûng phaát trong quaù khöù vaø baét ngöôøi ta phaûi nghó tôùi töông lai neân Truyeän Kieàu chaûng bao giôø nhaøm chaùn caû. Ñoâi khi nhöõng caâu thô trong taùc phaåm aáy coøn phaûn aùnh hieän thöïc cuûa xaõ hoäi Vieät hieän nay. Quaû laø kì dieäu!...
Trong truyeän Kieàu, phaàn maø toâi caûm thaáy xuùc ñoäng vaø ñoàng caûm vôùi nhaân vaät nhaát khi ñoïc laø ñoaïn trích khi Kieàu bò giam loûng ôû laàu Ngöng Bích. Hai möôi hai doøng luïc baùt, aâm ñieäu nheï nhaøng, man maùc, meânh mang, noãi buoàn voâ taän phaùt khôûi töø loøng ngöôøi, lan truyeàn vaøo caûnh vaät roài laïi töø caûnh vaät xoaùy vaøo loøng ngöôøi….
“Tröôùc laàu Ngöng Bích khoùa xuaân
…Aøo aøo tieáng soùng keâu quanh gheá ngoài.”
Gia ñình gaëp tai bieán, Kieàu phaûi baùn mình ñeå cöùu cha vaø em. Naøng cöù ngôõ raèng baùn mình laøm vôï leõ, khoâng ngôø bò Maõ Giaùm Sinh löøa gaït, laøm nhuïc vaø ñöa veà laàu xanh, laïi coøn bò Tuù Baø maéng nhieác, ñaùnh ñaäp.Sau khi nhaän Kieàu töø tay Maõ Giaùm Sinh, Tuù Baø buoäc naøng tieáp khaùch nhöng Kieàu khoâng chòu. Muï ñaõ ñaùnh ñaäp thuùc eùp naøng neân naøng ñaõ töï saùt ñeå mong thoaùt khoûi caûnh oâ nhuïc nhöng khoâng thaønh. Tuù Baø ñaønh giam loûng naøng trong laàu Ngöng Bích kieám côù raèng ñeå tìm nôi xöùng ñaùng gaû choàng cho naøng nhöng kì thöïc laø ñôïi ñeå thöïc hieänmöu ma chöôùc quyû baét naøng phaûi laøm gaùi laàu xanh ñeå kieám lôïi cho muï. Ñoaïn trích taû caûnh nôi laàu Ngung Bích vaø taâm traïng coâ ñôn, buoàn tuûi, nhôù nhaø, nhôù ngöôøi yeâu.
Ngay töø nhöõng caâu thô ñaàu, ta ñaõ thaáy ñöôïc hoaøn caûnh cuûa Thuùy Kieàu: laàu Ngöng Bích laø nôi khoùa kín tuoåi xuaân, giam loûng cuoäc ñôøi naøng. Ñaõ bieát bao nhieâu ñeâm naøng coâ ñôn, thao thöùc, ñôïi chôø nôi ngoâi laàu laïnh leõo aáy.
Tröôùc laàu Ngöng Bích khoùa xuaân,
Veû non xa, taám traêng gaàn ôû chung.
Boán beà baùt ngaùt xa troâng,
Caùt vaøng coàn noï, buïi hoàng daëm kia.
Beõ baøng maây sôùm ñeøn khuya,
Nöûa tình nöûa caûnh nhö chia taám loøng.
Vaø Nguyeãn Du ñaõ theå hieän caûm xuùc cuûa Thuùy Kieàu trong moät ñeâm traêng vaéng laëng. Ngoài treân laàu cao nhìn ra xa, Kieàu thaáy daõy nuùi vaø maûnh tranh nhö cuøng ôû moät böùc tranh. Tuy caûnh ñeïp nhöng böùc tranh aáy toaùt leân moät veû buoàn saâu thaúm. Khoâng bieát vì sao caûnh buoàn, coù leõ vì taâm traïng ngöôøi ngaém caûnh buoàn chaêng? Vì ôû nôi aáy, naøng chæ coù moät mình, naøng trô troïi giöõa khoâng gian, thôøi gian, xung quanh naøng laø meânh moâng, hoang vaéng. Ngoài treân laàu cao nhìn ra xa “ boán beà baùt ngaùt”, chæ thaáy nhöõng coàn caùt vaøng, nhöõng daëm ñöôøng xa maø naøng ao öôùc ñöôïc ñaët chaân tôùi. Pheùp ñoái “coàn noï”-- “daëm kia” môû roäng khoâng gian ra nhieàu phía bao nhieâu thì caøng toâ ñaäm cho thaân phaän coâ ñoäc, ñaùng thöông cuûa Kieàu baáy nhieâu.Naøng nhö muoán keùo caû nhöõng caûnh vaät aáy laïi ñeå bôùt coâ ñoäc. Ngaøy laïi qua ngaøy, Kieàu chæ bieát laøm baïn vôùi aùng maây buoåi sôùm, ngoïn ñeøn canh khuya. Ñoái dieän vôùi maây ñeøn, naøng caøng thaám thía caùi “beõ baøng” cuûa thaân phaän. Taát caûgôïi leân bao noãi ngoån ngang bò luïy trong taâm hoàn Kieàu. Caûnh aáy, tình aáy caøng laøm loøng Kieàu tan naùt, naøng caøng caûm thaáy nhôù gia ñình vaø moái tình ñaàu vöøa chôùm nôû.
Caûnh gaén vôùi loøng ngöôøi, tình caûnh hoøa quyeän. Neùt ñaëc saéc cuûa Nguyeãn Du laø taû caûnh laøm neàn ñeå boäc loä noäi taâm nhaân vaät. Caûnh buoàn nhö laøm ngöôøi buoàn, ngöôøi buoàn nhìn ñaâu cuõng thaáy buoàn caû:
Caûnh naøo caûnh chaúng ñeo saàu
Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø
Taùm caâu thô tieáp theo ñöôïc vieát döôùi hình thöùc ngoân ngöõ ñoäc thoaïi noäi taâm dieãn taû saâu saéc taâm traïng aáy. Tröôùc tieân naøng nhôù tôùi Kim Troïng:
Töôûng ngöôøi döôùi nguyeät cheùn ñoàng,
Tin söông luoáng nhöõng raøy troâng mai chôø.
Beân trôøi goùc beå bô vô,
Taám son goät röûa bao giôø cho phai.
Coù ngöôøi ñaët caâu hoûi raèng taïi sao Kieàu laïi nhôù tôùi Kim Troïng tröôùc maø khoâng nhôù ñeán cha meï tröôùc; chaúng nheõ naøng laø moät ngöôøi con baát hieáu hay sao? Ta caàn thaáy söï tinh teá trong ngoøi buùt cuûa Nguyeãn Du ôû ñoaïn naøy. Khi töø bieät gia ñình ñeå ñi theo Maõ Giaùm Sinh, Kieàu ñaõ xa Kim Troïng moät thôøi gian. Maët khaùc khi baùn mình ñeå cöùu gia ñình, Kieàu ñaõ giaûi quyeát moái xung ñoät giöõa chöõ hieáu vaø chöõ tình:
Duyeân hoäi ngoä, ñöùc cuø lao,
Beân tình beân hieáu beân naøo naëng hôn?
Trong loøng naøng baây giôø luoân aùm aûnh noãi maëc caûm phuï tình chaøng Kim. Ñeán khi Maõ Giaùm Sinh laøm nhuïc vaø giôø ñaây ñang bò eùp laøm gaùi laàu xanh, noãi ñau ñôùn nhaát cuûa Thuùy Kieàu laø “ Taám son goät röûa bao giôø cho phai.”, thaân mình ñaõ nhô nhuoác khoâng coøn xöùng ñaùng vôùi Kim Troïng nöõa. Cho neân khi ôû laàu Ngöng Bích, naøng nhôù tôùi Kim Troïng tröôùc laø phuø hôïp vôùi logic cuûa tình caûm. Nhôù ngöôøi yeâu, nhôù lôøi theà nguyeän hoâm naøo döôùi aùnh traêng, cheùn röôïu theà chöa raùo, vaàng traêng kia vaãn coøn ñang mô haïnh phuùc vôùi chaøng Kim ngaøy naøo “Nhôù lôøi nguyeän öôùc ba sinh” cuøng nhöõng kæ nieäm cuûa moái tình ñaàu maën noàng vöøa chôùm nôû ñaõ bò tình caûnh laøm cho luïi taøn caøng laøm naøng theâm daèn vaët, khoå sôû. Treân ngoâi laàu cao trô troïi naøy, naøng töôûng töôïng nôi phöông xa chaøng Kim dang ngaøy ñeâm mong ngoùng mình “ Tin söông luoáng nhöõng raøy troâng mai chôø” trong khi mình ñang “ beân trôøi goùc beå bô vô”. Caâu thô “ taám son goät röûa bao giôø cho phai” dieãn taû noãi ñau cuûa Thuùy Kieàu khi taám loøng son cuûa naøng bi daäp vuøi hoen oá döôùi lôùp buøn nhô nhôùp cuûa xaõ hoäi. Caâu thô naøy cuõng coù theå hieåu theo moät nghóa khaùc laø taám loøng son saét cuûa Thuùy Kieàu ñoái vôùi Kim Troïng qua ngaøy thaùng cuõng khoâng bao giôø nguoâi, tình yeâu chung thuûy cuûa naøng ñoái vôùi chaøng seõ theo naøng suoát cuoäc ñôøi, khoâng bao giôø phai nhaït.
Theá roài theo doøng caûm xuùc nhôù thöông aáy, naøng baét ñaàu nhôù veà cha meï giaø ñang ôû nhaø, lo laéng khoâng bieát naøng ñang ôû phöông naøo:
Xoùt ngöôøi töïa cöûa hoâm mai,
Quaït noàng aáp laïnh nhöõng ai ñoù giôø?
Saân Lai caùch maáy naéng möa
Coù khi goác töû ñaõ vöøa ngöôøi oâm.
Nghó veà cha meï, loøng naøng traøn ngaäp thöông xoùt. Naøng thöông cho cha meï giaø sôùm chieàu töïa cöûa mong ngoùng tin con. Naøng xoùt vì khoâng theå laøm troïn chöõ hieáu, khoâng theå ôû beân lo laéng, chaêm soùc cho cha meï, cuõng khoâng bieát raèng sau khi mình ñi ai seõ thay mình ñôõ ñaàn cha meï. Trong ñoaïn naøy Nguyeãn Du ñaõ duøng thaønh ngöõ “ quaït noàng aáp laïnh”, nhöõng ñieån coá “Saân Lai”, “ goác töû” ñeå dieãn taû loøng hieáu thaûo cuøng söï nhôù mong cha meï cuûa Kieàu. Töø khi xa nhaø ñeán nay , coù leõ möa naéng ñaõ laøm caûnh queâ nhaø ñoåi thay nhieàu, “ goác töû” ñaõ lôùn, ñaõ “ vöøa ngöôøi oâm”, cha meï ngaøy caøng theâm giaø yeáu. Caøng nghó naøng caøng theâm xoùt xa cho cha meï.
Trong tình caûnh hieän taïi, Kieàu laø ngöôøi ñaùng thöông nhaát. Nhöng naøng khoâng nghó veà mình maø laø nghó veà ngöôøi thaân. Queân ñi tình caûnh cuûa mình maø lo cho cha meï chöùng toû Kieàu laø moät ngöôøi con hieáu thaûo. Nhöõng ñieàu ñoù caøng toân theâm phaåm chaát cao ñeïp cuûa Kieàu, moät con ngöôøi vò tha, nhaân haäu.
Heát thöông nhôù ngöôøi yeâu, cha meï, ngöôøi naøng thöông nhôù tieáp theo laø chính baûn thaân mình:
Buoàn troân cöûa beå chieàu hoâm
Thuyeàn ai thaáp thoaùng caùnh buoàm xa xa?
Buoàn troâng ngoïn nöôùc môùi sa,
Hoa troâi man maùc bieát laø veà ñaâu?
Buoàn troâng noäi coû raàu raàu,
Chaân maây maët ñaát moät maøu xanh xanh.
Buoàn troâng gioù cuoán maët dueành,
Aàm aàm tieáng soùng keâu quanh gheá ngoài.
Töø buoàn nhôù, Kieàu laïi caûm thaáy lo sôï cho töông lai muø mòt cuûa mình. Trong taùm caâu cuoái cuûa ñoaïn thô, noãi buoàn cuûa Thuùy Kieàu theâm chaát ngaát. Vôùi vaàn baèng aâm höôûng truøng ñieäp, töø ngöõ gôïi taû hình aûnh bieåu caûm, ñieäp ngöõ “ buoàn troâng”, Nguyeãn Du ñaõ cöïc taû ñöôïc noãi buoàn taàng taàng lôùp lôùp ñang ngaäp daâng trong loøng Kieàu. Moãi caûnh ñeàu nhuoám maøu taâm traïng. Trong caûnh “cöûa beå chieàu hoâm”, hình aûnh thuyeàn ai thaáp thoaùng caùnh buoàm xa xa nhö vôøi vôïi noãi nhôù cha meï, queâ höông vaø söï coâ ñoäc, töôûng töôïng mình nhö laø moät caùnh buoàm leû loi giöõa bieån caû meânh moâng. Tieáp theo ñoù laø hình aûnh “hoa troâi man maùc” bieát laø veà ñaâu treân “ ngoïn nöôùc môùi sa” nhö mang theo noãi buoàn cho thaân phaän leânh ñeânh voâ ñònh, moûng manh, deã bò gioù daäp soùng vuøi. Theá roài “noäi coû raàu raàu” vaøng uùa hieän leân giöõa maøu xanh cuûa “chaân maây maët ñaát”, caûnh vaät bao truøm bôûi moät maøu saéc u toái, aûm ñaïm; khoâng bieát laø do vuõ truï hay laø nhöõng döï caûm khoâng toát cho soá phaän nhoû nhoi, yeáu ôùt cuûa naøng. Vaø roài ôû caâu thô cuoái cuøng, thieân nhieân laïi hieän ra thaät döõ doäi: chung quanh Kieàu laø gioù baõo döõ doäi, soùng cuoán aàm aàm. Caûnh töôïng aáy nhö heù ra noãi khieáp sôï cuûa Kieàu tröôùc baõo taùp, phong ba cuûa cuoäc ñôøi ñaõ keùo ñeán ngay döôùi chaân naøng. Töø “ keâu” ôû caâu thô cuoái coøn nhö tieáng keâu voâ voïng cuûa naøng vôùi ñaát trôøi. Boán caûnh aáy ñöôïc mieâu taû theo trình töï töø xa tôùi gaàn, hình aûnh vaø maøu saéc töø môø nhaït tôùi roõ ñaäm, aâm thanh töø tónh tôùi ñoäng, tình thì töø noãi buoàn man maùc ñeán kinh sôï, haõi huøng. Moãi caâu thô, hình aûnh, ngoân ngöõ mieâu taû thieân nhieân, mieâu taû ngoaïi caûnh mang moät yù nghóa aån duï, moät töôïng tröng cho caùc cung baäc caûm xuùc cuûa Kieàu. Moät heä thoáng töø laùy: “xa xa”, “thaáp thoaùng”, “man maùc”… taïo neân aâm ñieäu hiu haét, traàm buoàn, gheâ sôï. Ôû ñaàu caùc doøng thô ñieäp ngöõ “ buoàn troâng” nhö caát leân moät tieáng ai oaùn, naõo nuøng keâu thöông, dieãn taû neùt chuû ñaïo chi phoâí taâm traïng Thuùy Kieàu laøm cho ngöôøi ñoïc voâ cuøng xuùc ñoäng.
Kieàu ôû laàu Ngöng Bích laø moät ñoaïn thô kì dieäu. Ñoù laø moät böùc tranh ña daïng vôùi ngeä thuaät taû caûnh nguï tình soáng ñoäng vaø nhöõng caûm xuùc chaân thaät cuõa taùc giaû laøm cho ta deã ñoàng caûm theo. Caøng ñoïc saâu vaøo ñoaïn thô, ta caøng caûm thaáy thöông cho thaân phaän Kieàu yeáu ôùt, beù nhoû deã bò vuøi daäp trong vuõng buøn nhôùp nhô cuûa cuoäc ñôøi, möôøi laêm naêm löu laïc vôùi “ thanh laâu hai löôït, thanh y hai laàn”, coù löûa noàng, coù aâm thanh, coù “ cöôøi neân tieáng khoùc, khoùc neân traän cöôøi”. Nhö theá chaúng phaûi laø Nguyeãn Du ñaõ thaønh coâng trong vieäc boäc loä noäi taâm nhaân vaät Kieàu roài hay sao? Vôùi hai möôi hai doøng thô ngaäp traøn noãi buoàn voâ voïng, Nguyeãn Du ñaõ chöùng toû ñöôïc taøi naêng xuaát chuùng cuûa mình. Nhöng quan troïng nhaát, giaøu tính nhaân vaên nhaát vaãn laø caùi tình, laø taám loøng nhaân ñaïo cuûa nhaø thô ñoái vôùi kieáp ngöôøi baát haïnh aån chöùa trong thô.
sorry nhoa dzi` QA lam` bai` nai` font Vni nen h` bi dzay, cac pan co gang dich nhoa
lol!